انجمن ایالتی آذربایجان (انجمن تبریز) در دوره استبداد صغیر

یکی از پیامدهای شکل گیری نظام مشروطه و برپایی مجلس شورای ملی در ایران تأسیس انجممن های ایالتی و ولایتی در مراکز ایالات و ولایات بود تا بدین سان مسایل و مشکلات محلی کشور حل و فصل شوند. این انجمن ها هرچند فراتر از حیطه وظایف خود عمل می کردند اما در مجموع نقطه اتکای مشروطه خواهان و یکی از ارکان نظام جدید به شمار می آمدند. پس از به توپ بستن مجلس در 23 جمادی الاول 1326 ه.ق/2 تیرماه 1285 ش به دست محمدعلی شاه و بریگاد قزاق بساط مشروطیت و مجلس در تهران برچیده شد و کانون جنبش و مبارزه با محمدعلی شاه برای اعاده مشروطیت به تبریز انتقال یافت و زیر نظر انجمن ایالتی آذربایجان (انجمن تبریز) و رهبری ستارخان و باقرخان قرار گرفت. تبریزیان نزدیک به یازده ماه در برابر نیروهای دولتی سرسختانه ایستادند و نگذاشتند که دستگاه حاکمه به اهداف مستبدانه خود برسند و روند جنبش را به بیراهه کشانند. این پژوهش در پی آن است که کوشش های انجامن ایالتی آذربایجان و نقش و عملکرد آن را پس از شکل گیری نظام مشروطه به ویژه در دوره استبداد صغیر - تبیین نماید. همچنین سازمان ها و گروه های حامی انجمن را در این دوره معرفی و حیطه فعالیت آنها را از جنبه های نظامی و مالی و دینی و تاثیر کمک هایشان را در تداوم مقاومت تبریزیان تشریح کند و بدین سان نشان دهد که چگونه تلاش های همه جانبه محمد علی شاه و نیروهای اعزامی اش به ریاست عین الدوله برای خاموش کردن مشروطیت به شکست انجامید.